زردي در بزرگسالان

اصطلاح زردي از كلمه فرانسوي jaune گرفته شده است كه به معني زرد است. زردي در بزرگسالان، هايپربيليروبينمي، يرقان و يا ايكتروس ناميده مي شود. زردي، رنگ زرد پوست، غشاهاي مخاطي و سفيدي چشم است. زردي ناشي از بالا رفتن ميزان بيلي روبين شيميايي در خون است. زردي به خودي خود يك بيماري نيست، بلكه نشانه اي از روند بيماري زمينه اي است كه برخي از آن ها جدي و خطرناك هستند. در زمان زردي معمولاً سطح بيلي روبين در خون از 2.5-3 ميلي گرم در دسي ليتر بيشتر شود.

هر فرد بالغ كه دچار زردي مي شود، براي تعيين علت آن، بايد پزشك مراجعه كند.

علت زردي در بزرگسالان

زردي به دليل بيماري هاي كه بر متابوليسم طبيعي يا دفع بيلي روبين تأثير مي گذارد ايجاد مي شود. بيلي روبين ماده زائد زرد رنگي است كه پس از خارج شدن آهن از خون در جريان خون باقي مي ماند. با رسيدن بيلي روبين به كبد، مواد شيميايي ديگري به آن متصل مي شوند و ماده اي به نام بيلي روبين كونژوگه تشكيل مي دهند. بيلي روبين كونژوگه وارد صفرا مي شود، سپس بدن را ترك مي كند. اين نوع بيلي روبين باعث رنگ قهوه اي مدفوع مي شود.

اگر بيلي روبين زياد باشد، مي تواند به بافت هاي اطراف نشت پيدا كند و باعث ايجاد رنگ زرد در پوست و چشم شود.

علت هاي زردي به طور كلي به سه دسته زير طبقه بندي مي شود:

علل پيش از كبدي، مشكل قبل از ترشح بيلي روبين در كبد ايجاد مي شود.

علل كبدي، مشكل هنگام ترشح بيلي روبين كبد به وجود مي آيد.

علل بعد از كبد، مشكل پس از دفع بيلي روبين از كبد به وجود مي آيد.

علت زردي پيش از كبدي

زردي در مرحله قبل از كبدي، ناشي از تخريب بيش از حد گلبول هاي قرمز (هموليز) است. هموليز گلبول هاي قرمز منجر به افزايش سريع سطوح بيلي روبين در جريان خون مي شود. شرايطي كه مي تواند منجر به افزايش هموليز گلبول هاي قرمز شود شامل موارد زير است:

• مالاريا
• تالاسمي
• اسپرهسيتوز ارثي
• بيماري سلول داسي
• مواد مخدر يا سموم ديگر
• اختلالات سيستم ايمني بدن
• كمبود گلوكو-6-فسفات دهيدروژناز (G6PD)

علت هاي زردي در مرحله كبدي

زردي در مرحله كبدي از ناهنجاري در متابوليسم و يا دفع بيلي روبين ناشي مي شود. اين عوامل مي توانند منجر به افزايش سطح بيلي روبين شود. شرايط با علت كبدي زردي شامل موارد زير است:

• سرطان كبد
• سيروز كبدي
• سندرم گيلبرت
• سندرم كريگلر- نجار
• هپاتيت حاد يا مزمن
• مواد مخدر يا سموم ديگر
• اختلالات سيستم ايمني بدن

علت پس از كبدي زردي

علت پس از كبدي زردي ناشي از اختلال (انسداد) در ترشح و دفع بيلي روبين از كبد به روده است. اين اختلال منجر به افزايش سطح بيلي روبين در جريان خون مي شود. شرايطي كه مي تواند باعث زردي بعد از كبد شود، عبارتند از:

• انگل ها
• كلانژيت
• پانكراتيت
• اختلال مجاري صفرا
• سنگ هاي كيسه صفرا
• سرطان (سرطان لوزالمعده، سرطان كيسه صفرا و مجاري صفراوي)

عوامل خطر زردي بزرگسالان

عوامل خطر ابتلا به زردي با توجه به علت اصلي آن متفاوت است. افراد با شرايط ارثي (تالاسمي يا اسفروسيتوز) در معرض خطر ابتلا به زردي ناشي از هموليز قرار دارند. مصرف كنندگان الكل زياد در معرض خطر ابتلا به هپاتيت الكلي، پانكراس و سيروز منجر به زردي هستند.

برخي از بيماري ها و شرايط اخاصي ممكن است باعث زردي شود. آن ها عبارتند از:

• التهاب حاد كبد، التهاب كبد، عملكرد كبد و ترشح بيلي روبين را مختل كند.
• انسداد مجراي صفراوي، انسداد مجراي صفراوي از ترشح بيلي روبين در كبد جلوگيري مي كند.
• كم خوني هموليتيك، با شكسته شدن مقادير زيادي گلبول هاي قرمز و تجزيه آن ها، توليد بيلي روبين افزايش مي يابد.
• سندرم گيلبرت، سندرم گيلبرت يك بيماري ارثي است كه توانايي آنزيم ها را براي تجزيه و دفع صفرا مختل مي كند.
• كلستاز، كلستاز جريان صفرا از كبد را قطع مي كند. مايع صفرا حاوي بيلي روبين كونژوگه به جاي دفع در كبد باقي مي ماند.
• التهاب مجراي صفراوي، التهاب مجراي صفراوي مي تواند از ترشح صفرا و دفع بيلي روبين جلوگيري كرده و باعث زردي شود.

موارد نادر كه ممكن است باعث زردي شود عبارتند از:

• سندرم كريگلر-نجار، سندرم كريگلر-نجار يك بيماري ارثي است كه باعث اختلال در آنزيم خاص مسئول تجزيه بيلي روبين مي شود.
• سندرم Dubin-Johnson، نوعي بيماري ارثي از زردي مزمن است و از ترشح بيلي روبين كونژوگه در سلول هاي كبد جلوگيري مي كند.
• Pseudojaundice، زرد شدن پوست ناشي از بتاكاروتن اضافي است و معمولاً از خوردن مقادير زيادي هويج، كدو تنبل يا خربزه ناشي مي شود. Pseudojaundice، نوعي زردي بي ضرر است.

ساير عوامل خطرزا عبارتند از:

• خال كوبي كردن
• خوردن صدف خام
• واكسينه نشدن در برابر هپاتيت
• داشتن فعاليت هاي جنسي پرخطر

علائم زردي بزرگسالان

زردي، ممكن است به ساير بافت ها و مايعات بدن انتشار يابد و ادرار را تيره كند. زرد شدن پوست در حالت طبيعي فقط به دليل خوردن زياد هويج يا آب هويج ممكن است ايجاد شود. افراد مبتلا به زردي، تغيير رنگ زرد پوست را در درجات مختلفي دارند. همچنين ممكن است زردي غشاهاي مخاطي و سفيدي چشم را درگير كند. با اين حال، بسته به علت اصلي زردي، افراد علائم مختلفي را تجربه مي كنند. برخي از افراد احتمال دارد علائم بسيار كمي داشته باشند. در حالي كه برخي ديگر علائم شديدتري را تجربه كنند.

افراد مبتلا به زردي و يا يرقان ممكن است هر يك از علائم زير را تجربه كنند:

• لرز
• اسهال
• سردرد
• تورم پاها
• ادرار تيره
• كاهش وزن
• كاهش اشتها
• خارش پوست
• مدفوع كم رنگ
• خون ريزي ركتال
• حالت تهوع و استفراغ
• تورم و بزرگ شدن شكم به دليل تجمع مايع (آسيت)

تشخيص زردي در بزرگسالان

تشخيص زردي در بزرگسالان براي تعيين بيماري اصلي به ارزيابي پزشكي نياز دارد. در ابتدا، پزشك تاريخچه مفصلي در مورد بيماري فرد مي پرسد و يك معاينه جسمي انجام مي دهد. پزشك آزمايش خون اوليه و در صورت نياز آزمايش هاي زير را توصيه مي كند:

آزمايشات بيلي روبين، سطح بالايي از بيلي روبين را در مقايسه با سطح بيلي روبين كونژوگه اندازه گيري مي كند.

شمارش كامل خون  (CBC)، ميزان گلبول هاي قرمز، گلبول هاي سفيد و پلاكت در خون را اندازه گيري مي كند.

آزمايشات هپاتيت A، B و C، اين آزمايش براي تاييد و يا رد كردن طيف وسيعي از عفونت هاي كبدي انجام مي شوند.

در صورت شك به انسداد، پزشك ساختار كبد را بررسي مي كند. در موارد خاص، براي ارزيابي بيماري هاي كبدي، كيسه صفرا و لوزالمعده، آزمايشات تصوير برداري گرفته مي شود. اين مطالعات تصوير برداري ممكن است شامل موارد زير باشد:

• سونوگرافي شكمي
• توموگرافي اشعه ايكس
• تصويربرداري رزونانس (MRI)
• Cholescintigraphy و يا اسكن HIDA

گاهي اوقات، افراد براي تعيين علت زردي به آزمايشات آسيب زننده تر بيشتري نياز دارند. روش هايي تهاجمي كه گاهي سفارش داده مي شوند شامل كلانژيوپانكراتوگرافي رتروگراد آندوسكوپي (ERCP) يا بيوپسي كبد است. بيوپسي كبد مي تواند التهاب، سيروز، سرطان و كبد چرب را بررسي كند. بيوپسي شامل قرار دادن يك سوزن به داخل كبد براي به دست آوردن نمونه بافت است. سپس نمونه زير ميكروسكوپ بررسي مي شود.

عوارض زردي در بزرگسالان

نوع عارضه و شدت اين بيماري به علت اصلي زردي بستگي دارد و به طور كلي عوارض مربوط به بيماري اصلي و نه خود زردي است.

برخي از عوارض احتمالي عبارتند از:

• سرطان
• كم خوني
• خون ريزي
• نارسايي كبد
• نارسايي كليه
• هپاتيت مزمن
• عفونت يا سپسيس
• ناهنجاري هاي الكتروليت
• انسفالوپاتي كبدي (اختلال عملكرد مغز ناشي از اختلال كبد)

برخي از افراد پس از اثرات طولاني مدت عوارضي ندارند و بهبودي كامل پيدا مي كنند. در حالي كه برخي، رنگ زرد اولين علامت و نشان دهنده وضعيت جدي مي باشد. خارش كه همراه با زردي است، گاهي اوقات مي تواند به حدي شديد باشد كه بيماران پوست خود را خراشيده و باعث بي خوابي و حتي افكار خودكشي مي شود.

پيش آگهي زردي در بزرگسالان

پيش آگهي افراد مبتلا به يرقان بستگي به علت اصلي اين بيماري دارد. در افرادي كه بهبودي كامل پيدا مي كنند و بيماري آن ها درمان مي شود، پيش آگهي عالي دارند. با اين حال، برخي مواقع زردي با وجود درمان هاس پزشكي يا جراحي ممكن است كشنده باشد. پيشرفت و شدت عوارض بيماري، ميزان پيش آگهي بيماري را تعيين مي كند. بنابراين، براي تعيين پيش آگهي دقيق تر، ارزيابي پزشكي و درمان بيماري ضروري است.

درمان زردي در بزرگسالان

درمان زردي كاملا به علت اصلي بستگي دارد. پس از تشخيص، مي توان دوره مناسب درمان را شروع كرد. برخي از بيماران نياز به بستري شدن در بيمارستان دارند، در حالي برخي سرپايي درمان مي شوند. در بعضي از بيماران، درمان شامل مراقبت در خانه مي باشد. به عنوان مثال، بيشتر موارد هپاتيت ويروسي خفيف را مي توان در خانه با مراقبت، مديريت كرد. داروهاي جديد درمان كننده هپاتيت C مي توانند درماني براي اين بيماري باشند.

بر اساس علت اصلي اين بيماري، درمان مي تواند شامل موارد زير باشد:

• زردي ناشي از مواد مخدر نياز به قطع مصرف و ترك آن دارد.
• تزريق خون در افراد مبتلا به كم خوني ناشي از هموليز كاربرد دارد.
• آنتي بيوتيك ها براي علل عفوني زردي مانند كولانژيت لازم و ضروري است.
• قطع مصرف الكل در بيماران مبتلا به سيروز، هپاتيت الكلي يا پانكراتيت حاد ثانويه ضروري است.
• در مواردي كه سرطان منجر به زردي مي شوند، بيمار نياز به مشاوره با انكولوژيست دارد. بسته به نوع و ميزان سرطان، درمان متفاوت خواهد بود.
• از دارو هاي مختلفي براي درمان علت اصلي زردي استفاده مي شود. مثلا برخي از بيماران مبتلا به سيروز ممكن است نياز به داروهاي ادرار آور و لاكتولوز داشته باشند .
• احتمال دارد جراحي و روش هاي مختلف آسيب زننده ديگر براي برخي از بيماران لازم باشد. به عنوان مثال، برخي از بيماران مبتلا به سنگ كيسه صفرا ممكن است نياز به عمل جراحي داشته باشند. ساير افراد مبتلا به نارسايي كبد و يا سيروز كبدي احتمالا نياز به پيوند كبد دارند.

پيشگيري زردي در بزرگسالان

برخي از علت هاي اصلي زردي قابل پيشگيري هستند. اقدامات خاصي براي كاهش خطر ابتلا به زردي، عبارتند از:

• الكل را ترك كنيد. الكل مي تواند منجر به هپاتيت الكلي، سيروز الكلي و پانكراتيت شود.
• هنگام مسافرت به مناطقي كه مالاريا شايع است، اقدامات لازم را انجام دهيد و داروهاي پيشگيري را مصرف كنيد.
• از خوردن مواد غذايي آلوده و يا آب غير بهداشتي خودداري كنيد. زيرا ممكن است خطر ابتلا به هپاتيت A را افزايش دهد.
• از كشيدن سيگار خودداري كنيد. زيرا سيگار يك عامل خطر براي ايجاد سرطان لوزالمعده و انواع ديگر سرطان مي باشد.
• خودتان را عليه هپاتيت A و هپاتيت B  واكسينه كنيد. در حال حاضر هيچ واكسني در دسترس عليه هپاتيت C وجود ندارد.
• براي جلوگيري از آسيب احتمالي كبد داروها را طبق دستورالعمل ها استفاده كنيد. افرادي كه شرايط پزشكي خاصي دارند (كمبود G6PD يا سيروز) بايد از مصرف داروهاي خاص خودداري كنند.
• از رفتارهاي پرخطر مانند نزديكي محافظت نشده يا استفاده از مواد مخدر تزريقي خودداري كنيد. در هنگام كار با محصولات خوني و سوزن ها و سرنگ احتياطي لازم را انجام دهيد. سرنگ هاي آلوده مي تواند خطر ابتلا به هپاتيت B يا C را افزايش دهد.

منابع:

https://www.medicinenet.com/jaundice_in_adults/article.htm#jaundice_definition_and_facts

https://www.medicalnewstoday.com/articles/165749.php#complications

چرا پزشكت ؟ چرا مشاوره آنلاين ؟

اپليكيشن پزشكت با ارائه مشاوره آنلاين (تصويري، صوتي و نوشتاري) در هر مكان و در هر لحظه از شبانه روز اين امكان را به شما مي دهد تا با پزشكان و مشاورين معتبر و برتر ارتباط مستقيم برقرار نموده و در هر زمينه اي از حوزه هاي پزشكي و سلامت مشاوره دريافت كنيد. پزشكت با ارائه بسته هاي آموزشي، دانش كلي جامعه (بيماران، دانشجويان پزشكي و ...) را در زمينه: پزشكي، آشنايي با بيماري ها و راه هاي درمان آن و سبك زندگي سالم را ارتقا مي بخشد. شبكه اجتماعي پزشكت مرجعي رايگان بوده كه به پزشكان و مشاورين و تمامي كاربران اين امكان را مي دهد اطلاعات روز پزشكي و سلامت را در قالب پست هاي ويديويي و متن به اشتراك بگذارند و تعامل مستقيم با يكديگر برقرار نمايند. مزيت دريافت مشاوره آنلاين از پزشكت عبارت است از: صرفه جويي در زمان و هزينه، برطرف شدن نگراني هاي بيمار در لحظه و امكان مطرح نمودن مسائلي كه بيمار به صورت حضوري بنا به دلايلي نمي تواند مطرح كند. براي دانلود اپليكيشن پزشكت به استورهاي معتبر مراجعه نماييد و جهت اطلاعات بيشتر به قسمت دريافت پزشكت در صفحه نخست سايت مراجعه نماييد.